edward witten ne demek?

Edward Witten

Edward Witten (d. 26 Ağustos 1951, Baltimore, Maryland), Amerikalı teorik fizikçi ve matematikçidir. Özellikle Sicim Teorisi, M-Teorisi ve Kuantum Alan Teorisi alanlarındaki çalışmalarıyla tanınır. Witten, modern fiziğin en önemli ve etkili figürlerinden biri olarak kabul edilir ve çalışmaları hem fizik hem de matematik alanlarında derin etkilere sahiptir.

Hayatı ve Eğitimi

Witten, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası, Louis Witten, yerçekimi ve fizik alanında uzmanlaşmış bir fizikçiydi. Witten, çocukluğundan itibaren matematik ve bilime ilgi duymuş ve bu alanlarda yetenek göstermiştir.

• Lisans Eğitimi: Brandeis Üniversitesi'nde tarih alanında lisans derecesi aldı (1971). Siyasi ve sosyal konulara da ilgi duyan Witten, kısa bir süre George McGovern'in başkanlık kampanyasında çalıştı.
• Yüksek Lisans ve Doktora: Fizik tutkusunun ağır basmasıyla fizik alanına yöneldi ve Princeton Üniversitesi'nde yüksek lisans (1974) ve doktora (1976) derecelerini aldı. Doktora tezini David Gross'un danışmanlığında tamamladı.

Kariyeri

Witten'ın akademik kariyeri oldukça parlak geçmiştir:

• Harvard Üniversitesi: 1976-1980 yılları arasında Harvard Üniversitesi'nde genç akademisyen olarak çalıştı.
• Princeton Üniversitesi: 1980'de Princeton Üniversitesi'ne profesör olarak katıldı ve o zamandan beri burada görev yapmaktadır.
• Institute for Advanced Study: 1987'den beri Institute for Advanced Study'de (IAS) profesör olarak görev yapmaktadır. IAS, dünyanın en prestijli araştırma enstitülerinden biridir ve Albert Einstein gibi ünlü bilim insanlarına ev sahipliği yapmıştır.

Bilimsel Katkıları

Edward Witten, fizik ve matematik alanlarına yaptığı derin ve etkili katkılarla tanınır. Başlıca katkıları şunlardır:

• Sicim Teorisi ve M-Teorisi: Witten, Sicim Teorisi'nin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Özellikle, farklı sicim teorilerinin aslında aynı teorinin (M-Teorisi) farklı sınırları olduğunu göstermiştir. M-Teorisi, evrenin temel yapı taşlarının nokta parçacıklar yerine titreşen sicimler veya zarlar olduğunu öne süren bir teoridir ve tüm temel fiziksel kuvvetleri birleştirmeyi amaçlar.
• Kuantum Alan Teorisi: Kuantum Alan Teorisi alanında yaptığı çalışmalar, özellikle topolojik kuantum alan teorileri ve süpersimetri konularında büyük etki yaratmıştır.
• Matematiksel Fizik: Witten, fiziksel fikirleri kullanarak matematiksel problemleri çözmede ve matematiksel yöntemleri fizik problemlerine uygulamada son derece başarılı olmuştur. Özellikle, Donaldson teorisi ve Morse teorisi gibi matematiksel alanlara yaptığı katkılar büyük önem taşır.
• Süpersimetri: Witten, süpersimetri'nin fiziksel ve matematiksel temellerinin anlaşılmasına önemli katkılarda bulunmuştur. Süpersimetri, doğadaki temel parçacıkların ve kuvvetlerin daha simetrik bir şekilde anlaşılmasını sağlayan bir teorik çerçevedir.
• Chern-Simons Teorisi: Chern-Simons teorisi'nin topolojik kuantum alan teorisi olarak formüle edilmesi, hem fizik hem de matematik alanlarında önemli gelişmelere yol açmıştır.

Ödüller ve Onurlar

Edward Witten, bilimsel alandaki olağanüstü başarılarından dolayı birçok ödül ve onura layık görülmüştür:

• Fields Madalyası: 1990 yılında, matematik alanındaki en prestijli ödüllerden biri olan Fields Madalyası'nı almıştır. Witten, bu ödülü alan ilk ve tek fizikçidir.
• Dirac Madalyası: 1985 yılında Dirac Madalyası ile onurlandırılmıştır.
• Nemmers Matematik Ödülü: 2000 yılında Nemmers Matematik Ödülü'nü kazanmıştır.
• Crafoord Ödülü: 2008 yılında Crafoord Ödülü almıştır.
• Temel Fizik Özel Ödülü: 2012 yılında Temel Fizik Özel Ödülü ile onurlandırılmıştır.

Ayrıca, Witten birçok üniversiteden fahri doktora unvanı almıştır ve çeşitli bilim akademilerine üye seçilmiştir.

Mirası

Edward Witten, modern fiziğin ve matematiğin en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilir. Çalışmaları, Sicim Teorisi, M-Teorisi, Kuantum Alan Teorisi ve matematiksel fizik alanlarında derin etkilere sahiptir. Witten'ın araştırmaları, evrenin temel yasalarını anlamamıza ve yeni matematiksel yöntemler geliştirmemize yardımcı olmuştur. Ayrıca, genç bilim insanlarına ilham kaynağı olmuş ve birçok öğrencinin fizik ve matematik alanlarına yönelmesine katkıda bulunmuştur.

Kişisel Hayatı

Edward Witten evli ve üç çocuk babasıdır. Eşi, Chiara Nappi, kendisi de bir fizikçidir ve Princeton Üniversitesi'nde çalışmaktadır.

Seçilmiş Yayınları

• Witten, E. (1982). Supersymmetry and Morse theory. Journal of Differential Geometry, 17(4), 661-692.
• Witten, E. (1995). String theory dynamics in various dimensions. Nuclear Physics B, 443(1-2), 85-126.
• Witten, E. (1988). Topological quantum field theory. Communications in Mathematical Physics, 117(3), 353-386.

Bu yayınlar, Witten'ın alanındaki temel katkılarından sadece birkaçıdır. Kendisi, yüzlerce bilimsel makale yayınlamış ve fizik ve matematik dünyasına sayısız katkıda bulunmuştur.